ความเป็นมาของพิพิธภัณฑ์
ชมรมไทยพวนอำเภอบ้านผือได้จัดทำโครงการเสนอของงบประมาณจากองค์การบริหารส่วนจังหวัดอุดรธานีในการก่อสร้างพิพิธภัณฑ์ไทยพวนอำเภอบ้านผือตั้งอยู่ที่วัดลุมพลีวัน บ้านถ่อน หมู่ 2 อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี องค์การบริหารส่วนจังหวัดอุดรธานีโดยนายหาญชัย ทีฆธนานนท์ ซึ่งเป็นชาวอำเภอบ้านผือ ดำรงตำแหน่งนายกเทศมนตรี(ในสมัยนั้น) ได้จัดสรรงบประมาณประจำปี 2554 เพื่อดำเนินการก่อสร้างอาคารพิพิธภัณฑ์ไทยพวนอำเภอบ้านผือ เป็นจำนวนเงิน 1,900,000 บาท ( หนึ่งล้านเก้าแสนบาทถ้วน) เป็นอาคารไม้ 3 หลัง มีชานเรือนเชื่อมตัวอาคารเข้าด้วยกัน ใต้ถุนสูง หลังคามุงกระเบื้อง ดินเผา ลักษณะแบบบ้านไทยพวนในอดีต ต่อมาได้รับจัดสรรงบประมาณประจำปี พ.ศ. 2556 โดยนายวิเชียร ขาวขำ นายกเทศมนตรี ในการปรับปรุงภูมิทัศน์และก่อสร้างห้องน้ำจำนวน 6 หลังและจัดสร้างตู้เก็บวัตถุโบราณขนาดใหญ่จำนวน 11 หลัง เป็นเงิน 1,900,000 บาท (หนึ่งล้านเก้าแสนบาท) ซึ่งการดำเนินการดังกล่าวได้ดำเนินการเสร็จสิ้นเรียบร้อยแล้ว
เมื่อวันศุกร์ที่ 7 กุมภาพันธ์ 2557 ได้มีการจัดทำบุญขึ้นบ้านใหม่ตามประเพณีไทยพวนโบราณและในวันศุกร์ที่ 14มีนาคม2557ได้ทำพิธีเปิดพิพิธภัณฑ์ไทยพวนบ้านผืออย่างเป็นทางการ ต่อมาอาคารเรือนไม้ผุพัง เสื่อมสภาพไม่เป็นที่ปลอดภัยสำหรับนักท่องเที่ยว
ในปีพ.ศ 2561 คณะกรรมการชมรมไทยพวนอำเภอบ้านผือได้ขอใช้ป่าช้า(ที่สาธารณะประโยชน์) ของชุมชนบ้านหัวคู หมู่ 1 โดยสำนักงานเทศบาลตำบลบ้านผือ ให้ความเห็นชอบในการใช้สถานที่ก่อสร้างพิพิธภัณฑ์ไทยพวนจำนวนเนื้อที่ 10 ไร่เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมชุมชนและการท่องเที่ยวถนนสายวัฒนธรรม 3 ธรรม เป็นสถานที่ดำเนินกิจกรรมให้มีความมั่นคงยั่งยืนต่อไป การก่อสร้างดำเนินการแล้วเสร็จแต่ยังไม่สมบูรณ์ในปี 2562 เมื่อวันที่ 11 กันยายน 2562 ได้ทำบุญขึ้นอาคารใหม่ ณ พิพิธภัณฑ์ไทยพวนอำเภอบ้านผืออีกครั้งหนึ่ง
ปัจจุบันชมรมไทยพวนได้ย้ายมาตั้งอยู่เลขที่ 630 บ้านหัวคู หมู่1 ถนนพลับผือ ซอย7 ตำบลบ้านผือ อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานีประกอบด้วยสำนักงานชมรมไทยพวนบ้านผือ พิพิธภัณฑ์ไทยพวนบ้านผือเป็น ประเภทพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านและศูนย์เรียนรู้ภูมิปัญญาผ้าทอไทยพวนโดยมี นายเตชินทร์ แสงสอดแก้ว เป็นประธานชมรมไทยพวนอำเภอบ้านผือคนปัจจุบัน
วัตถุประสงค์ในการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ไทยพวนบ้านผือมีดังนี้
- เพื่ออนุรักษ์ สืบทอดศิลปะประเพณีวัฒนธรรมที่ดีงามของชาวไทยพวนให้คงอยู่สืบไป
- เพื่อรักษาเอกลักษณ์ภาษาไทยพวน ให้เป็นที่รู้จักและสืบทอดต่อคนรุ่นหลัง
- เพื่อรักษารากเหง้าทางวัฒนธรรม
- เป็นสถานที่เผยแพร่ถ่ายทอดองค์ความรู้ของไทยพวนในทุกด้านทั้งด้านภาษา อาหาร เครื่องแต่งกาย
- ด้านความเชื่อ พิธีกรรม ศาสนพิธี ดนตรีและศิลปะ
- เพื่อความสมัครสมานสามัคคีของหมู่คณะ
- เพื่อเป็นศูนย์รวมในการบำเพ็ญประโยชน์ต่อสังคม
ปัจจุบันชมรมไทยพวนอำเภอบ้านผือได้ดูแลพิพิธภัณฑ์ไทยพวนบ้านผือโดยได้รับความร่วมมือจากคณะครูนักเรียนโรงเรียนในเขตเทศบาลตำบลบ้านผือโดยเฉพาะโรงเรียนบริบาลภูมิเขตต์ คณะกรรมการบริหารชมรมไทยพวนอำเภอบ้านผือพร้อมด้วยประชาชนที่ได้บริจาควัตถุโบราณและช่วยสร้างสรรค์งานพิพิธภัณฑ์ด้วยดีตลอดมา
พิพิธภัณฑ์ไทยพวนบ้านผือ
พิพิธ แหล่งเรียนรู้ไว้ในท้องถิ่น
ภัณฑ์ ปัญญาภูมิแผ่นดินบ้านเราอยู่
ไทย อีสาน ลูกหลานใช้ได้มาดู
พวน ของผู้สืบ แต่บรรพ์แบ่งปันเรียน
บ้าน จะคงเมืองจะมั่งคั่งรากเหง้า
ผือ ของเจ้าร่วมรักษามาสืบศิลป์
อุดร มีแหล่งเรียนรู้ ครูชีวิน
ธานี ถิ่นอารยไทยให้ฮ่อมแฮง
