ประวัติความเป็นมาของไทยพวน

พวน (Phuen Puen) เป็นคำที่เรียกกลุ่มชนที่ตั้งถิ่นฐานอยู่ในแคว้นเชียงขวางหรือบริเวณที่ราบสูง ตรันนิน ในประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว มีอาณาเขตติดต่อกับญวณได้เชื่อว่าพวนเพราะเชียงขวางมีแม่น้ำสายสำคัญไหลผ่านพื้นที่ ชื่อแม่น้ำพวน ชาวพวนนิยมตั้งถิ่นฐาน สร้างที่ทำกินบริเวณลุ่มแม่น้ำ ด้วยมีอาชีพเกษตรกรรม ทำไร่ ไถนา เมื่ออพยพมาอยู่ประเทศไทยเรียกว่า “ไทยพวน” เชื่อกันว่าอพยพเข้ามาตั้งแต่สมัยพระเจ้ากรุงธนบุรีประมาณพ.ศ 2322 เมื่อพระเจ้ากรุงธนบุรีโปรดเกล้าให้สมเด็จ   พระเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกยกทัพไปตีเมืองเวียงจันทน์และหัวเมืองต่างๆซึ่งมีชื่อเรียกรวมกันว่า หัวพันทั้งห้าทั้งหก ประกอบด้วย เมืองคำม่วน เมืองคำเกิด เมืองเวียงชัย เมืองไพศาลีเมืองชำเหนือและเมืองเชียงขวางได้กวาดต้อนเอาชาวเวียง(ลาวเวียงจันทน์)ลาวพานและลาวโซ่งมาไว้ที่เมืองร้างเพราะถูกพม่ากวาดต้อนราษฎรไปตั้งแต่กรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่าเมื่อพ.ศ 2310 ได้แก่เมือง สระบุรี ลพบุรี นครนายก ฉะเชิงเทรา

พวน (Phuen Puen) เป็นคำที่เรียกกลุ่มชนที่ตั้งถิ่นฐานอยู่ในแคว้นเชียงขวางหรือบริเวณที่ราบสูง ตรันนิน ในประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว มีอาณาเขตติดต่อกับญวณได้เชื่อว่าพวนเพราะเชียงขวางมีแม่น้ำสายสำคัญไหลผ่านพื้นที่ ชื่อแม่น้ำพวน ชาวพวนนิยมตั้งถิ่นฐาน สร้างที่ทำกินบริเวณลุ่มแม่น้ำ ด้วยมีอาชีพเกษตรกรรม ทำไร่ ไถนา เมื่ออพยพมาอยู่ประเทศไทยเรียกว่า “ไทยพวน” เชื่อกันว่าอพยพเข้ามาตั้งแต่สมัยพระเจ้ากรุงธนบุรีประมาณพ.ศ 2322 เมื่อพระเจ้ากรุงธนบุรีโปรดเกล้าให้สมเด็จ   พระเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกยกทัพไปตีเมืองเวียงจันทน์และหัวเมืองต่างๆซึ่งมีชื่อเรียกรวมกันว่า หัวพันทั้งห้าทั้งหก ประกอบด้วย เมืองคำม่วน เมืองคำเกิด เมืองเวียงชัย เมืองไพศาลีเมืองชำเหนือและเมืองเชียงขวางได้กวาดต้อนเอาชาวเวียง(ลาวเวียงจันทน์)ลาวพานและลาวโซ่งมาไว้ที่เมืองร้างเพราะถูกพม่ากวาดต้อนราษฎรไปตั้งแต่กรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่าเมื่อพ.ศ 2310 ได้แก่เมือง สระบุรี ลพบุรี นครนายก ฉะเชิงเทรา

          (ระยะที่ 2) ปี พ.ศ.2335 สมัยพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเมืองแกงและเมืองพวนแข็งข้อต่อเมืองเวียงจันทร์ เจ้าเมืองเวียงจันทร์จึงได้ยกทัพไปปราบและกวาดต้อนครอบครัวลาวทรงดำ(ลาวโซ่ง)และลาวพวนส่งมากรุงเทพฯ ลาวทรงดำถูกส่งไปอยู่ที่เพชรบุรี ลาวพวนถูกส่งมาที่เมืองเพชรบุรี ลพบุรี นครนายก ฉะเชิงเทรา ราชบุรีและจันทบุรี

          (ระยะที่ 3) ปีพ.ศ 2370 เจ้าอนุวงศ์เมืองเวียงจันทน์ก่อกบฏต่อกรุงเทพฯพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 3 โปรดเกล้าให้พระยาราชสุภาวดีเจ้าพระยาบดินทรเดชาเป็นแม่ทัพขึ้นปราบกบฏและได้กวาดต้อนครอบครัวเราควรมาอยู่ที่อำเภอกบินทร์บุรีอำเภอประจันตคามจังหวัดปราจีนบุรีจังหวัดสระแก้วจังหวัดลพบุรีจังหวัดพิจิตรเป็นต้น

          สมัยกรุงธนบุรี เมื่อประเทศลาวได้รวมอาณาจักรเดียวกันกับประเทศไทย จนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์แผ่นดินรัชกาลที่ 3 พลเมืองทางฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงรวมทั้ง “พวน” ได้ถูกกวาดต้อนมาอยู่ทางฝั่งขวาแม่น้ำโขงหลายท้องถิ่นเดียวกันและกระจัดกระจายอยู่ตามภาคต่างๆของไทย เช่น ภาคอีสานอยู่ที่อำเภอบ้านผือ ตำบลบ้านเชียง อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี จังหวัดหนองคาย ภาคเหนืออยู่ที่ จังหวัดพิจิตรสุโขทัย ภาคกลางอยู่ที่ จังหวัดพิจิตร ลพบุรี สระบุรี สุพรรณบุรี ฉะเชิงเทรา เป็นต้น

          สรุปโดยย่อไทยควรเดิมมีภูมิลำเนาอยู่เมืองเชียงขวาง ชำเหนือชำใต้ สิบสองปันนา สิบสองจุไทยทางเหนือเมืองหลวงพระบางในประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวได้อพยพมาอยู่ประเทศไทยตั้งแต่สมัยกรุงธนบุรีถึงรัชกาลที่ 3 การอพยพมาอยู่ในประเทศไทยแบ่งเป็น 5 ครั้งใหญ่ๆด้วยกัน

          ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2321 สมัยพระเจ้าตากสินมหาราช กรุงธนบุรี

          ครั้งที่ 2 พ.ศ.2335  สมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ 1

          ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2352 สมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยรัชกาลที่ 2

          ครั้งที่ 4 พ.ศ. 2370 สมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 3

          ครั้งที่ 5 พ.ศ. 2378 สมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 3 และอาศัยอยู่ตามจังหวัดต่างๆดังนี้

ภาคกลาง

  1. จังหวัดลพบุรี บ้านถนนใหญ่ ถนนแค บ้านโคกกระเทียม อำเภอบ้านหมี่ อำเภอโคกสำโรง
  2. จังหวัดสิงห์บุรี อำเภอพรหมบุรี บ้านบางน้ำเชี่ยว บ้านโภคา บ้านแป้ง
  3. จังหวัดสุพรรณบุรี อำเภอบางปลาม้า บ้านลานบ้านเก้าห้อง บ้านมะขามล้ม บ้านวัดโบสถ์

บ้านท่าตลาด บ้านตะลุ่ม

  1. จังหวัดสระบุรี อำเภอหนองโดน บ้านกลับ บ้านครัว อำเภอดอนพุด
  2. จังหวัดอุทัยธานี อำเภอทัพทัน อำเภอลานสัก
  3. จังหวัดกาญจนบุรี อำเภอพนมทวน
  4. จังหวัดราชบุรี อำเภอเมือง อำเภอบ้านโป่ง

ภาคเหนือ

  1. จังหวัดแพร่ บ้านทุ่งโฮ่งเหนือ ทุ่งโฮ่งใต้ อำเภอเมือง
  2. จังหวัดพิษณุโลก บ้านแซ็ก บ้านวังทอง
  3. จังหวัดอุตรดิตถ์ บ้านปากฝาง บ้านผาจุก อำเภอเมือง
  4. จังหวัดพิจิตร อำเภอบางบุญนาค อำเภอตะพาบหิน อำเภอทับคล้อ
  5. จังหวัดเพชรบูรณ์ อำเภอหล่มเก่า อำเภอซับสมอทอด อำเภอชนแดน
  6. จังหวัดสุโขทัย อำเภอศรีสัชนาลัย บ้านหาดเสี้ยว บ้านหาดสูง บ้านแม่ลาบ อำเภอสวรรคโลก

อำเภอลานหอย

  1. จังหวัดนครสวรรค์ อำเภอท่าตะโก อำเภอตาคลี อำเภอตากฟ้า
  2. จังหวัดเชียงรายอำเภอเชียงแสน
  3. จังหวัดน่าน อำเภอเวียง บ้านหลัลมืนพวน อำเภอท่าวังผา บ้านฝายมูล

ภาคตะวันออก

  1. จังหวัดนครนายก อำเภอปากพลี มีชาวไทยพวนมากที่สุดในจังหวัด บ้านฝั่งคลอง บ้านหนองตะเคียน
บ้านโพธิ์ศรี บ้านกลางโสภา บ้านเกาะหวาย
  1. จังหวัดปราจีนบุรี อำเภอศรีมหาโพธิ อำเภอโคกปีบ บ้านหัวชา บ้านหัวหว้า บ้านหัวนา บ้านหนองเสือ
บ้านหนองสะแก บ้านโพนไทร บ้านดอน บ้านยาบ บ้านปรือหวาน บ้านส้มแสง
  1. จังหวัดฉะเชิงเทรา อำเภอพนมสารคาม อำเภอสนามชัยเขต
  2. จังหวัดชลบุรี อำเภอภนัสนิคม

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

  1. จังหวัดอุดรธานี อำเภอบ้านผือ เขตเทศบาลตำบลบ้านผือ 9 ชุมชน หมู่บ้านตำบลกลางใหญ่
ตำบลหายโศก ตำบลคำบง ตำบลคำด้วง ตำบลเมืองพาน
  1. จังหวัดเลย อำเภอเมือง อำเภอเชียงคาน
  2. จังหวัดหนองคาย ตำบลบ้านหม้อ อำเภอศรีเชียงใหม่ เภอโพธิ์ตาก
  3. จังหวัดอุบลราชธานี ตำบลแจระแม อำเภอเมือง